Servaas Schoone (1950-2001) was beeldend kunstenaar en werkzaam in Hoorn.
Internationaal werd hij bekend met zijn videowerk maar vooral door zijn Int. Fi$h-handel SERVAAS & Zn. Holland. Als kunstenaar was hij autodidact en zei daarover “Alles wat ik op een academie leer, hoef ik nu niet meer af te leren.”
Hij begon met schilderen maar doorliep op geheel eigen wijze met zevenmijlslaarzen de ‘kunstgeschiedenis’. Zijn eerste werk was te zien in de ‘Boterhal’ in Hoorn waar een recensent opmerkte ‘dat we nog veel van Servaas zouden horen’.
Een bijzondere eigenschap van Servaas was dat nadat hij eenmaal succes had met zijn werk hij er alweer snel genoeg van had. Hij gooide dan alles weer over een andere artistieke boeg. Zo ging hij van schilderen over op video en later over naar video-installaties. Zijn videowerk
kreeg via Monte Video (nu LIMA) internationale bekendheid en werd gekenmerkt door eenvoud, dynamiek en humor. Zoals bijvoorbeeld ‘Watercolors’ waar geen videocamera aan te pas kwam en ‘Fish from Holland’, een blik witte bonen in tomatensaus met een lullig getekende haai en de sound van de trailer van Jaws op de achtergrond. Servaas vond uiteindelijk de monitor voor zijn video-ideeën te beperkt en begon te knutselen aan video-installaties. Hierbij werd het signaal van geluid of beeld omgezet in perslucht waarmee vervolgens een veertje, stalen sculpturen of zelfs de toeschouwers zelf in beweging werden gebracht. De minimalistische installatie ‘Pfft’ genoot overal bekendheid en is een mooi voorbeeld van de eenvoud van zijn werk. ‘Who is Afraid of Video’ (aangekocht door het Stedelijk Museum Amsterdam) is een video-installatie die het passieve kijkgedrag van de mensen op de korrel neemt. De soms schokkende televisiebeelden sturen een zweep aan die aangedreven door perslucht wild om zich heen slaat en het publiek letterlijk kan raken.
In de jaren tachtig richtten een aantal kunstenaars bedrijven op. Als vorm van kunst werd het bekend als ‘Business Art’ waarbij het zakendoen zelf gezien werd als deel van het artistiek concept. Jeff Koons werkte op Wallstreet, Res Ingold startte ‘Ingold Airlines’ en Aldo Spoldi begon de ‘Banca di Oklahoma’ maar Servaas hield nu eenmaal van vis en zette een visbedrijf op: Int Fi$h-handel Servaas & Zn. Hij bracht tal van vis-gerelateerde producten op de markt zoal ingeblikte vislucht in verschillende formaten, die veelal in stapels aan tal van musea en particulieren werden verkocht. Galerijen die zijn werk exposeerden, rekende Servaas tot zijn franchise of filialen. Ook meer industrieel geproduceerde producten zoals visparfum ‘Eau de Poisson’ en ‘Fish bier’ werden gecommercialiseerd. Ook verse haring werd onder ‘Art is what you eat’ uitgevent op de grootste kunstbeurs van Europa in Keulen. Zijn werk leidde tot grote controverse en veel hilariteit en als geen ander wist hij daarmee de media te bespelen.
Servaas gaf les aan de kunstacademie ArtEZ in Arnhem en leidde zijn studenten op tot ondernemende kunstenaars. Hij was initiatiefnemer van het BAS-project (Business Art Stageplan) waarbij kunstenaars stage liepen bij tal van bedrijven, van bakker tot kapper. Het mes sneed daarbij aan twee kanten; bedrijven leerden door de kunstenaar met andere ogen naar hun producten kijken en de student leerde iets over bedrijfsvoering. Zijn maatschappelijke betrokkenheid resulteerde in de instelling van de ‘Milieu kunstprijs’ waarbij bijvoorbeeld Mazda een ‘oorkonde’ toegekend kreeg voor de ontwikkeling van energiezuinige auto’s. Samen met een aantal gevangenissen ontwikkelde hij het programma NPI (nieuw positief initiatief) waar de gevangenen in een vroeg stadium begeleid werden naar een nieuw leven na hun detentie.
Begin jaren negentig bemachtigde Servaas het kunsteigendomsrecht van alle wereldzeeën waarmee hij de zee tot kunst verhief. Met de campagne ‘DE ZEE HUILT!’ vestigde hij zo de aandacht op de vaak deplorabele conditie van de zee en kon men de actie steunen door een deel van de zee te kopen.
In Maart 2001 overleed Servaas. Zijn zoon Wessel zet na een eerbiedige pauze het bedrijf ‘Int. Fish-handel SERVAAS & Zn.’ verder. Hij staat voor de ‘Zn.’ in de bedrijfsnaam en draagt de waarden van zijn vader Servaas verder uit anno 2023.
Tentoonstellingen (selectie)
1985
Stedelijk Museum, Amsterdam
Kölnischer Kunstverein, Keulen
Fine Art Museum, Fukui, Japan
1986
Museum Folkwang, Essen, Duitsland
Western Front, Vancouver
1987
Torch Gallery, Amsterdam
documenta, Kassel
750 Jahr Berlin, Berlijn
Schirn Kunsthalle, Frankfurt
SCAN, in Spiral, Tokyo
Palazzo dei Diamanti, Ferrara
Los Angeles Contemporary Exhibitions (LACE), Los Angeles
1988
Gemeente Museum Arnhem, Arnhem
Kölnischer Kunstverein, Keulen Retrospectief Videosculpturen 1963-1988
Neuer Berliner Kunstverein, Berlijn
Museum Folkwang, Essen
Stadtische Galerie, Saarbrücken
1990
Museum Fodor, Amsterdam
For Real Now, Hoorn
Rheinisches Landesmuseum, Bonn Servaas. Snoeken
Kasseler Kunstverein, Kassel
1991
Stedelijk Museum, Amsterdam
Museum het Pinsenhof, Delft
Kunstverein, Hamburg
1992
Museum van Bommel van Dam, Venlo
Museum of Contemporary Art, Sydney
Museum of Modern Art, Taipei, Taiwan
Galleria d'Arte Contemporanea, Termoli
P.P.O.W., Broadway, New York
Double Dutch, Sala Uno, Rome
Forum, Rome
Imago, Porto, Siviglia, deelname met: I am Stuck Between The Millstones (1989)[6]
La Verreina, Barcelona
Kunsthalle, Düsseldorf
1993
Groninger Museum, Groningen: Business Art Business[7]
Hara Museum, Tokyo
Galerie de la Tour, Brazilië
Wassermann, Monaco, Keulen
Luciano Inga Pin, Milaan
Robert Bermann, Los Angeles
1995
Art Cologne, Keulen
Kindermuseum, Wenen
1997
IMPACT, Utrecht
Kunsthal, Rotterdam, Blueprints for a green future
'De keuze van Jan Linders', in De Boterhal - Kunstenaarsvereniging Hoorn & Omstreken - te Hoorn
2001
Las Palmas, Rotterdam, Manifestatie The Art of survival[8]
2017
Art Kitchen Gallery, Amsterdam, INT. ƒI$H-HANDEL SERVAAS & Zn.®